Rowerowa wycieczka do Palmir

Mam w środku tygodnia wolny dzień. Pogoda jest ładna, więc postanawiam wybrać się na jakąś dłuższą rowerową wycieczkę. Po głowie od dłuższego czasu chodzi mi trasa Siedlce - Warszawa, ale to wymaga dojechania na dworzec, dotarcia pociągiem do Siedlec i ponad 100 km jazdy powrotnej. Strasznie rano zwlekam, potem sprawdzam pociągi i okazuje się, że jeden mi uciekł, na drugi nie zdążę, potem kolejny jest, ale jedzie do celu ponad półtorej godziny. W efekcie na miejscu będę późno i wycieczka przeciągnie się do 9 wieczorem. Decyzja - Siedlce innym razem, teraz  trzeba wymyślić coś innego.

Myślę, myślę i nic ciekawego mi do głowy nie przychodzi. Mam objeżdżone we wszystkie strony wszystko wokoło Warszawy. A wycieczka na kilka godzin powinna mieć jakiś cel, by mieć gdzie dotrzeć. Jazda bez celu, dla samej jazdy tak nie motywuje. W końcu stwierdzam, że pojadę nad Wisłą, na północ Warszawy, a potem zobaczę co dalej. Pakuję plecak z bukłakiem, do niego jabłko, bułkę, zapasową dętkę i ruszam.

Jadę na północ, mijam cały Ursynów, Stegny. Wieje zimny wiatr i mimo że jest słonecznie, to marznę. Na szczęście wziąłem też koszulkę termiczną z długim rękawem. Zakładam ją czym prędzej. Robi mi się dobrze i teraz jest optymalnie. Aby ominąć rozkopaną ulicę Sobieskiego robię mały skręt w kierunku Sadyby i dojeżdżam do ulicy Powsińskiej. Mijam Trasę Siekierkowską i jadę dalej wzdłuż Czerniakowskiej. Wkrótce Bulwary Wiślane, dziś zupełnie puste.

Jadę dalej na północ, mijając Stare Miasto i kolejne mosty. Za mostem Grota zjadam jabłko, na razie nie potrzebuję więcej energii. Niestety, od kilku lat brak jest przejazdu prosto do mostu Północnego, trzeba przejechać pod Wisłostradą i wjechać na kładkę. Potem już lokalnymi uliczkami docieram aż do Lasu Młocińskiego, gdzie kieruję się szutrową drogą wzdłuż Wisły. Ze zdziwieniem zatrzymuję się tuż przed końcem lasu. Nie da się przejechać, jakaś otoczona płotem budowa zagradza drogę. Co tu budują? No nic, wracam kawałek, jadę na zachód i znów na północ. Tu już da się ominąć ten plac budowy.

Kieruję się przez Łomianki, przez centrum miasteczka. Na szczęście jest tu już równa ścieżka rowerowa, bo ulice są strasznie zakorkowane. Przy kościele skręcam w prawo, a potem w ulicę Rolniczą. Jadę równolegle do drogi nr 7, ale kilka kilometrów od niej. Tu jest zupełny spokój, tylko raz na jakiś czas wyprzedza mnie samochód. W Dziekanowie Leśnym sporo lokalnych uliczek ma nazwy od baśniowych postaci i w dodatku przy każdej z nich jest odpowiednia sylwetka.

W Łomnej skręcam w lewo. Już w głowie ustaliłem sobie, że moim dzisiejszym celem będzie cmentarz w Palmirach. Bywałem przy nim wiele razy, dojazd jest od tej strony ciekawy, prowadzi lasami Puszczy Kampinoskiej, a potem można jechać dalej na południe, choć jest tam niezbyt ciekawy odcinek drogi. Przecinam drogę nr 7, miejscowość Palmiry i po kilku minutach dojeżdżam do parkingu przy granicy Kampinoskiego Parku Narodowego.

Przez kilka kilometrów jadę naprawdę piękną drogą, otaczają mnie wspaniałe lasy. Co i rusz ukazują się wysokie piaszczyste wydmy, czyli wręcz wizytówka Puszczy Kampinoskiej. I jak dla mnie - przekleństwo dla rowerzysty, nawet na rowerze górskim te piachy są ciężkie do pokonania. Tu jest lokalna ciekawostka - przy tej drodze jeszcze przed II wojną światową były rozrzucone po lasach bunkry, gdzie składowano amunicję i broń. Obecnie raczej ich nie ma, albo są tylko pozostałości w postaci kopców.

Docieram w końcu do mauzoleum w Palmirach. Na cmentarzu pochowano kilka tysięcy ofiar hitlerowskich egzekucji, przeprowadzanych w latach 1939-1943. Wielu wybitnych warszawiaków zginęło w wyniku tych zbrodni. Chwila przerwy, chwila zadumy. Jestem tu zupełnie sam.

Ruszam dalej na południe. Tu właśnie jest jeden z najbardziej znienawidzonych przeze mnie odcinków kampinoskich dróg. Stare kocie łby, których nikt nie rusza od lat. Pewnie mają jakąś zabytkową wartość. A w dodatku bardzo piaszczyste i pełne korzeni pobocza. Nie da się jechać szybciej niż kilka km/h, strach o koła, o opony. Nawet na MTB jazda tędy to katorga. A na rowerze szosowym?

Po kilkunastu minutach przeklinania, docieram do nieco lepszej, dość twardej szutrówki. Jest jej kilka kilometrów. Gdy jest sucho, tak jak dziś, to jeszcze jakoś się jedzie, choć jest tu spory ruch samochodów, podnoszących tumany kurzu. Jednak po deszczu, droga ta jest pokryta ogromnymi kałużami. Teraz jednak w miarę sprawnie docieram do Truskawia, gdzie znów jest komfortowy asfalt.

Jadę teraz już w stronę Warszawy, ale po chwili skręcam na Lipków i Hornówek. Narasta ruch samochodów, są teraz zresztą godziny szczytu. Docieram do Starych Babic. Jeszcze chwila i jestem na bardzo zakorkowanym rondzie w Nowych Babicach. Za nim jest "ciąg rowerowo-pieszy" z kostki. Jedzie się średnio, ale po dłuższej chwili przecinam Obwodnicę Warszawy i docieram na Jelonki. Tu, wzdłuż nowej Lazurowej, jest bardzo dobra ścieżka rowerowa.

Jadę na południe, mijając zachodnie osiedla Warszawy. Na liczniku mam ponad 60 km, co oznacza, że całość trasy ma szansę zbliżyć się do 100 km, o ile nieco ją wyciągnę, nie jadąc wprost do domu. Stwierdzam że warto przeciąć Ursus i miejscowości położone na południe od niego, już poza Warszawą. Mijam ulicę Połczyńską, wiaduktem nad torami kolejowymi docieram do Ursusa. Objeżdżam wokoło centrum handlowe "Factory". Są tu nawet jakieś pozostałości dawnej fabryki traktorów, oraz pomnik ofiar strajków z 1976 roku.

Przejeżdżam kolejnym wiaduktem nad torami kolejowymi i kieruję się w stronę Alej Jerozolimskich. Po pokonaniu ich mostkiem dla pieszych (bo nikt nie wpadł na to, by na skrzyżowaniu były pasy dla pieszych) jadę na Michałowice. Byłem tam wczoraj, na znacznie krótszej wycieczce i zauważyłem, że są tu nowe, bardzo fajne ścieżki rowerowe przez rozległe łąki, którymi teraz łatwo można dojechać z Raszyna do Pruszkowa. Ja jednak już kieruję się w stronę domu. Nie mogę sobie odpuścić jednak zjechania kawałek w bok, by zobaczyć... nie wiem w sumie, to chyba jakiś hotel? Na to wygląda. Ale jest tak niemiłosiernie kiczowaty, że aż zęby bolą. Przebija go chyba tylko rezydencja Janukowycza pod Kijowem, którą też miałem okazję zobaczyć. Kicz podobny, ale tam w znacznie większej skali.

Jadę dalej, do Alei Krakowskiej. Tu już skręcam w lewo, a niedługo, na wysokości kościoła w prawo. Przez park w Raszynie kieruję się na wschód, w stronę Ursynowa. Kilka kilometrów wzdłuż ulicy Warszawskiej, ale w końcu skręcam w stronę lotniska Okęcie i kolejnym wiaduktem pokonuję Południową Obwodnicę Warszawy. Trochę kręcę, by jednak dobić do tych 100 km.

Teraz już prosto. Najpierw dziurawą drogą wzdłuż południowego skraju lotniska, a potem w kierunku terminalu Cargo. Potem wzdłuż ulicy Poleczki. Do domu z 7 km, ale do pełnej setki pozostało mi 10 km. No nic, nieco wydłużę trasę na Kabatach. Mijam bloki Ursynowa, na Kabatach jadę jeszcze nieco bliżej stacji technicznej metra. W końcu do domu. Na liczniku 100,8 km. Oczywiście tak kręciłem, by liczba była ładna, trasa nie miała już pod koniec sensownego uzasadnienia. Ale jest, druga trasa powyżej 100 km w tym roku (pierwsza trasa czytaj tu). Słaby strasznie jest ten rok jeśli chodzi o jakieś dłuższe wycieczki, no ale... mam na głowie masę innych wyjazdów i to spowodowało, że rower nieco poszedł w odstawkę.

Załączam mapkę mojej trasy. Nie jest to szczególnie piękna wycieczka, poza kilkoma fragmentami w samej Puszczy Kampinoskiej. Ot, taka trasa by się rozruszać. Mimo kilku godzin na siodełku nie czuję większego zmęczenia. Zjadłem jabłko i pół bułki, trasę bym określił jako emerycką lub czysto rekreacyjną. Niestety w dużej części wiedzie terenami miejskimi z dużym ruchem i hałasem.

Rowerowa wycieczka na Bagno Całowanie

W kwietniu jakoś nie było zbyt wielu aktywności rowerowych. Brak czasu, częściowo i pogody, a potem kilkudniowy wyjazd na daleką północ. Niby wróciłem kilka dni temu, ale nadal jeszcze odczuwam przesunięcie czasowe i ciężko mi się śpi w normalnych godzinach (relacja z wyjazdu na Grenlandię czytaj tu). Postanawiam się nieco rozruszać na rowerze, wybierając trasę maksymalnie do 100 km. Rozważam różne warianty, ale w końcu decyduje się na Bagno Całowanie.

Ruszam z domu późno, dopiero około południa. Wiatr jest dość intensywny, a w dodatku wieje prosto w twarz. Kieruję się na Powsin, a potem na Okrzeszyn i Gassy. To bardzo popularne rejony dla rowerzystów, ale dziś, choć jest majówka, to jest względnie pusto. Jest bardzo ciepło, ale wiatr powoduje, że nie przeszkadza to jako bardzo. Po godzinie jazdy docieram do promu przez Wisłę. Dziś pierwszy dzień jego kursowania. Cena za rower to 7 zł w tym sezonie. Po kilku minutach jestem na drugim brzegu.

Drogą zbudowaną z betonowych płyt kieruję się w stronę Karczewa. Zauważam, że droga nr 801 jest zamknięta w kierunku Warszawy, czyli pewnie gdzieś w Otwocku lub Józefowie jest jej przebudowa. Ja przecinam Karczew, kierując się na południe. Mijam kilka miejscowości, ruch jest niemal zerowy. Za drogą nr 50 zaczyna się już miejscowość Całowanie.

Po kilku dalszych kilometrach jazdy skręcam w lewo. Tu już nie ma asfaltu, a piaszczysty szuter. Docieram nad dwa stawy, gdzie można zapłacić i połowić ryby. Okazuje się, że tak jak pojechałem, to przedostać się nie da, muszę się kawałek cofnąć i pojechać równoległą drogą. Docieram do wieży widokowej na cały kompleks bagien. Na wieżę wchodzić nie chcę, ale drewnianymi ścieżkami przez samo bagno chętnie się przejdę.

Ludzi nieco jest, ale nie stanowi to problemu, nawet jak prowadzę rower. Najpierw idę na ścieżkę północną. Ma kilkaset metrów długości, jest dość zacieniona, momentami są tu fajne mokradła. Jest też kilka tablic informacyjnych. Ścieżka kończy się na mokrej łące. Można iść dalej polną drogą, ale ja cofam się do punktu wyjścia. 

Teraz wchodzę na ścieżkę południową. Ta jest bardziej pozałamywana i mniej skryta pod drzewami. Mniej tu też mokradeł, obszar jest bardziej torfowiskowy. Kładka kończy się ślepo, tu robię kilka zdjęć i wracam do drogi. Pora wracać do domu, ale inną trasą.

Kieruję się na Tabor, tam docieram do drogi nr 50. Zawsze był na niej ogromny ruch, ale dziś jest spokojnie, ponadto sama droga od kilku lat ma szerokie pobocza. Jadę na wschód kilka kilometrów, w miejscowości Regut skręcam na północ. Nagle zatrzymuję się. Bocian tuż obok drogi. Aż żal, że nie mam lepszego aparatu.

Jadę przez Celestynów, Dąbrówkę i Starą Wieś. Potem już wygodną ścieżką rowerową prowadzącą równolegle do torów kolejowych docieram do Otwocka. Tu jest nowa rzecz, która powstała w zeszłym roku i nie widziałem jej dotąd. Pomnik samolotu TS-11 Iskra, upamiętniający śmierć dwóch pilotów, którzy zginęli w wypadku 11 listopada 1998 roku.

Jadę przez centrum Otwocka, mijam charakterystyczne przystanki w stylu świdermajer. Cały czas są tablice informujące o zamknięciu drogi nr 801. Uliczkami Otwocka i Józefowa przebijam się do Falenicy i docieram do Południowej Obwodnicy Warszawy. Teraz już prosto i na pamięć - wzdłuż obwodnicy, przez Most Południowy i do domu. 

Całość zajęła mi nieco ponad 4 godziny i na liczniku mam 78 km. Więc dokładnie tak jak chciałem. Niespiesznie, przygodowo, widokowo i w nowe miejsce. Jak na rozruch po dłuższym czasie braku rowerowania - bardzo przyjemna trasa.

Załączam mapkę mojej trasy.

Grenlandia 2024 - wiosenny wypad w arktyczne pustkowia

Wyjazd na Grenlandię pojawił się nagle. Nagle - czyli wymyśliła go Ewunia, po raz kolejny pokazując mi, że nie ma rzeczy niemożliwych. O ile myślałem kiedyś o tym rejonie świata i trekkingu na szlaku Arctic Circle Trail, to zawsze to było raczej w sferze marzeń. A tu nagle, pewnego dnia: "właśnie kupiłam bilety, lecimy na Grenlandię pod koniec kwietnia". Po prostu szok i niedowierzanie. Jeden z trudniej dostępnych rejonów świata stanął przed nami otworem. Ewa trafiła bilety na linię Air Greenland z jakiejś promocji, w dodatku początek sezonu powodował, że koszty hoteli też były niższe niż latem. Planowany wyjazd to jednak niecałe 4 dni, należało wycisnąć z niego maksimum.

Plan ułożyła Ewunia. Z Krakowa mamy najpierw lecieć do Kopenhagi. Potem mamy lot do jedynego dużego lotniska Grenlandii dostępnego komercyjnie, czyli Kangerlussuaq. Owszem, na dalekiej północy wyspy jest jeszcze jedno duże lotnisko, czyli Pituffik Space Base, znane dawniej jako Thule Air Base. To jednak strategicznie ważna wojskowa baza sił powietrznych USA i aby tam się dostać, należy mieć specjalne pozwolenie, nieosiągalne raczej dla turystów. Zresztą, Kangerluusuaq też jest dawną bazą sił powietrznych USA, założoną jeszcze w czasie II wojny światowej i aktywnie wykorzystywaną przez cały okres Zimnej Wojny. Po dziś dzień lądują tam amerykańskie i duńskie samoloty transportowe należące do wojska. Jednak bardzo dobre położenie, w osłoniętej od wiatru kotlinie, a także długi pas, pozwalają na przyjmowanie największych samolotów. Co prawda w 2024 roku mają być oddane nowe lotniska w Illulissat i stolicy Grenlandii czyli Nuuk, przez co Kangerlussuaq ma stracić na znaczeniu dla ruchu pasażerskiego. Miejscowość istnieje właściwie tylko dlatego, że jest tam to lotnisko, liczy około 500 mieszkańców. Obecnie jednak, to jedyna możliwość dolotu z Europy. Mamy tam zostać jeden dzień, a potem lokalnym samolotem polecieć do sporo już większego Ilulissat (około 5000 mieszkańców, trzecia co do wielkości miejscowość na Grenlandii), gdzie spędzimy dwa dni. A potem mamy wracać do Kangerlussuaq, do Kopenhagi, do Warszawy i samochodem do Ewuni. Bardzo złożona podróż.

Ilulissat jest naszym głównym celem. Ta miejscowość, położona na zachodnim wybrzeżu wyspy, nad zatoką Disko, około 300 km poza kołem podbiegunowym, słynie głównie z tego, że do pobliskiego fiordu Ilulissat schodzi grenlandzki lądolód. Jego jęzor wypełnia cały fiord i jest to najszybciej przemieszczający się lodowiec świata. Od jego czoła odrywają się cały czas ogromne góry lodowe, spływają do Morza Baffina i wypełniają całą zatokę, dając spektakularne widoki. Tu dawniej były bazy wielorybników, stąd wyruszały ekspedycje śmiałków badających Arktykę i poszukujących mitycznego Przejścia Północno-Zachodniego. Miejscowość i otoczenie są na liście dziedzictwa UNESCO i są zdecydowanie warte zobaczenia. Kangerluusauq jest znacznie mniej ciekawy, ale tam też jest kilka fajnych miejsc. Tu już ja coś dokładam od siebie do planu, wykupując wycieczkę po okolicy, gdzie mamy dotrzeć do pobliskiego portu, do dawnych instalacji radarowych USA czy lokalnych punktów widokowych. Ale to ma być od razu po przylocie, potem chcemy zwiedzić dawną bazę wojskową "na nogach".

Całą wyprawę zaczynam od dotarcia z Warszawy do Ewuni. Jadę pociągiem do Krakowa, potem przesiadam się w kolejny. Jestem wieczorem na miejscu. Kładziemy się szybko spać, bo lot do Kopenhagi mamy o 6 rano. Na szczęście tata Ewy jest na miejscu i zawiezie nas na lotnisko w Balicach, ale tak czy siak, musimy wstać o 3:30 rano. 

Poranek jest zimny, temperatura wynosi tylko nieco powyżej zera. Lecimy z bagażem podręcznym, więc ciepłe ubrania mamy na sobie. A ile może być stopni w Arktyce? Okazuje się, że prognozy mówią że będzie nawet... 12 stopni na plusie. Ciężko uwierzyć i zabieramy ze sobą ciepłe spodnie i kurtki, z trudem upychając to w plecakach i na sobie. W Krakowie na kontroli bezpieczeństwa jest mimo wczesnej godziny ogromny tłok. Leci dużo wycieczek i czarterów do ciepłych krajów. Śmiejemy się, że my też lecimy do ciepłego kraju, bo będzie o wiele cieplej niż w Polsce. W końcu przechodzimy przez security, szybko idziemy do naszego gate'u i właściwie z marszu go przechodzimy. Strasznie długo trwała ta kontrola i nie mieliśmy niemal żadnego zapasu czasowego. Podobnie jak w czasie wypadu do Wenecji (czytaj tu) mimo że przewoźnikiem jest Ryanair, to sam samolot należy do Buzz Air. 

Na pokładzie zapadamy w drzemkę. Lot trwa niecałe 1,5 h, ale jesteśmy zbyt niewyspani, by mieć z niego jakąkolwiek przyjemność. Na szczęście mamy tylko bagaż podręczny. W Kopenhadze nie będziemy musieli odbierać bagażu i nadawać go raz jeszcze i ponownie przechodzić kontrolę bezpieczeństwa. Po prostu przejdziemy do innego gate'u, na lot na Grenlandię. Podchodząc do lądowania widzimy z bliska słynny most nad Sundem, położony tuż przy lotnisku. Gdy wychodzimy, okazuje się, że pada i jest równie zimno jak w Krakowie. Po chwili jesteśmy w końcowym terminalu lotniska Kastrup. Sprawdzamy na tablicach skąd leci nasz kolejny samolot. Zupełnie inny terminal, dobre 20 minut marszu, co zresztą również jest pokazane na tablicach. Lotnisko w Kopenhadze jest ogromne, terminale są połączone w jeden budynek. Jest tu mnóstwo sklepów, w tym niektóre totalnie bezsensowne, jak np. sklep z... głośnikami wysokiej klasy. Kto, po odprawieniu się, kupi sobie głośnik na lot samolotem? Chyba że ktoś po przylocie, ale też czemu akurat na lotnisku? No ale są, nie wnikam. 

Dochodzimy w końcu do miejsca, gdzie zaczynają się bramki naszego terminala. Coś jeszcze jemy, kupujemy jakąś kawę. Docieramy do gate'u, skąd jest lot do Kangerlussuaq. Dłuższa chwila oczekiwania, samolot w charakterystycznym czerwonym malowaniu podkołowuje pod rękaw. Wychodzą pasażerowie, potem my wchodzimy na pokład. To duża maszyna, Airbus A330-800 neo. Jedyny taki samolot lini Air Greenland. Nigdy jeszcze nie leciałem samolotem szerokokadłubowym i robi on na mnie wielkie wrażenie. Mamy dwa fotele z prawej strony, niemal na samym końcu samolotu. Jest tu bardzo fajne udogodnienie, czyli centrum rozrywki w postaci dotykowego ekranu. Są filmy, muzyka, gry, informacje o Grenlandii, ale też mapa z aktualnym położeniem samolotu, parametrami lotu czy kamerami patrzącymi w przód i w dół. Jedyny minus, to to, że w samolocie jest dość ciepło, a nasz ciepły strój to wrażenie potęguje.

Załadowanie tak dużego samolotu idzie sprawnie i po chwili startujemy. W początkowej fazie lotu znakomicie widać południową Norwegię i liczne fiordy. Potem wylatujemy na Morze Północne i pod nami zaczynają się chmury. Obsługa podaje pierwszy napój, do wyboru są m.in. 3 gatunki piwa, 2 wina, kawy, herbaty itp. Potem jest zimny, ale bardzo dobry posiłek, złożony z jakiejś sałatki i rybnych kotletów. Dolatujemy do Islandii, widoczność bardzo dobra. Fiordy Wschodnie, Egilsstaðir, interior, Akureryi, Fiordy Zachodnie. Siedząca przy oknie Ewunia robi mnóstwo zdjęć. 

Potem chmury i... nagle robi się przejrzyście, ale pod nami zupełnie biało. Rzut oka na mapę - jesteśmy dobre 150 km od Grenlandii. Czyli to co jest pod nami to lód, zamarznięte morze. Nie pojedyncze góry lodowe, tylko zwarta pokrywa. Niesamowite, że tak daleko od lądu. W końcu widać pierwsze góry na wschodnim wybrzeżu Grenlandii, wyraźnie też widać, gdzie wyspa się wywyższa ponad poziom morza. Po kilku minutach góry jednak znikają. Po horyzont (a lecimy na wysokości 12 km, więc horyzont jest odległy o setki kilometrów) rozpościera się jednolita, oślepiająca biel. To grenlandzki lądolód, gigantyczna lodowa pustynia. Większa jest tylko na Antarktydzie. Do Kangerlussuaq została godzina lotu, co daje wyobrażenie o ogromie samej wyspy jak i lądolodu. A przecież to nie jest jej najszersze miejsce. 

Pojawia się drugi napój (znów piwo Carlsberg) i samolot zaczyna zniżanie. Trwa to jeszcze dłuższy czas, ale w końcu zaczyna być widoczna struktura lodowca, a w końcu i góry po zachodniej stronie. Pomagają widoki z kamer. Lądolód tu już się kończy. Samolotem zaczyna mocno rzucać, wiatr nawet tak wielką maszyną po prostu miota. Przelatujemy wzdłuż lotniska, robimy ciasny zwrot na wschód i w końcu delikatnie siadamy. Lądowanie było dość emocjonujące. Widoczność znakomita, jesteśmy dosłownie pośrodku niczego, odczucie znane już ze Svalbardu (patrz tu). Wysiadamy i przechodzimy po płycie lotniska do mikroskopijnego terminala. Więc jesteśmy!

Po przejściu przez malutką halę odpraw wychodzimy przed budynek terminala. Jest rzeczywiście ciepło, znacznie cieplej niż w Krakowie i Kopenhadze. Poza tym jest pięknie, słonecznie, choć wieje dość mocno. Teren wokoło to górzysta, kamienna pustynia. Roślinność to typowa tundra, właściwie taka sama jak na Svalbardzie czy na północnych skrajach Norwegii. Lotnisko położone jest na końcu wąskiego, liczącego 170 km długości fiordu, ale obecnie nie dociera tu morska woda, jest tu odcinek ujściowy krótkiej rzeki spływającej z lądolodu - ogromny obszar piasku i pyłu. Wiatr co chwila podnosi tumany, jest tu inaczej niż na Svalbardzie w okolicy Longyearbyen. Idziemy do hotelu Polar Lodge, gdzie mamy zarezerwowany nocleg. To dosłownie 100 m od terminala lotniska. Drugi hotel, o wiele większy, jest w samym terminalu. Jest on głównie po to, by linie lotnicze miały gdzie rozlokować pasażerów, gdyby z powodu pogody lot nie mógł się odbyć. Polar Lodge jest właściwie parterowym barakiem, ale w środku jest wszystko co trzeba. Zostawiamy większość rzeczy i idziemy na mały spacer. Za pół godziny mamy czekać w pobliżu hotelu lotniskowego, skąd odbierze nas kierowca wykupionej wcześniej przeze mnie wycieczki. Spacer jest w zasadzie takim wytracaniem czasu - trochę w jedną, trochę w drugą, kilka zdjęć i zobaczenie co jest w pobliskim markecie. Niewiele jest, ale mają jakieś pizze i piwo. Dobre i to. Wokół za słupki służą dawne wojskowe zbiorniki paliwa lotniczego.

O godzinie 13 lokalnego czasu (w Polsce jest już 17) podchodzimy pod terminal. Czekają tu jacyś ludzie, zagaduję ich. Okazuje się, że jadą na wycieczkę organizowaną przez tą samą firmę - Albatros Arctic Circle - ale pod sam lądolód. Po chwili zjawia się i nasz kierowca. Na liście ma tylko nas i jeszcze jedną kobietę. Super, będziemy w malutkiej grupce, nie będzie problemów z przystawaniem na zdjęcia. Pakujemy się do małego busika i ruszamy drogą na zachód, w stronę fiordu. Kierowca opowiada nam lokalne ciekawostki, nie robi żadnych problemów by się zatrzymać. Zauważamy po chwili arktycznego zająca, robimy mu więc kilka zdjęć. 

Droga prowadzi po górskim zboczu. Pierwotnie mieliśmy pomysł, by wynająć elektryczne rowery i nią pojechać, ale obawiałem się, że będzie tu pełno śniegu. Cena wycieczki samochodem była taka sama jak cena wynajmu rowerów, więc pierwotny pomysł spadł. I może dobrze, to kilkanaście kilometrów i choć śniegu nie ma, to teren jest mocno falisty. Po lewej stronie wyłania się fiord, obecnie całkowicie skuty lodem. Docieramy w końcu do portu, dzięki któremu miasteczko może być zaopatrywane drogą morską. Jest to jednak możliwe tylko w ciągu kilku letnich miesięcy. Obecnie są tu wszędzie spiętrzone kry i pak lodowy. Robimy sporo zdjęć, w tym jakiś dziwnych statków, obecnie stojących na brzegu. Coś mi przypominają... no tak! Przewodnik wyjaśnia nam, że są to łodzie desantowe, które brały udział w lądowaniu w Normandii.

Teraz ruszamy boczną, szutrową drogą, prowadzącą stromo w górę. Tu już podjechanie rowerami, nawet elektrycznymi, byłoby bardzo trudne. A tu jest jedna rzecz, która koniecznie chcieliśmy zobaczyć. Duża antena radaru służącego do badań górnych warstw atmosfery. Stacja działała do roku 2018, ale antena jest w na tyle dobrym stanie, że pewnie mogłaby pracować i teraz. Mijamy dwa trójkątne głazy, pomalowane zapewne przez personel stacji. Kierowca wyjaśnia, że nazywano je "cyckami Dolly Parton". Kawałek dalej stajemy, bo w pobliżu drogi są dwa renifery. Robimy zdjęcia im i wspaniałym krajobrazom wokoło. Nieco wyżej jest sama antena.

Jedziemy jednak jeszcze wyżej. Tam była stacja innego, wojskowego radaru. Pozostała po niej potężna betonowa podstawa i zakotwienia odciągów. Musiała być to naprawdę spora konstrukcja. Na szczycie wzgórza jest budynek, gdzie dojeżdżamy pokrytą topniejącym lodem drogą. Widoki stąd są już bardzo rozległe. W dodatku sam budynek jest ciekawy. W środku są co prawda puste pomieszczenia, ale jest tu też maszynownia, gdzie są dużych rozmiarów dieslowskie generatory prądu. Urbex na Grenlandii... no ciekawe. Pora wracać.

Zjeżdżamy na dół, do głównej drogi. Wracając do Kangerlussuaq zatrzymujemy się wiele razy, na kolejne zdjęcia okolic i samego, dobrze stąd widocznego lotniska. 

To jednak nie koniec wycieczki. Jedziemy na południową stronę lotniska, gdzie jest główna część miasteczka, czyli tereny dawnej bazy lotniczej. Kierowca pokazuje nam gdzie były koszary, mesa oficerska, budynek dowództwa, szpital, szkoła itp. I tak chcemy to potem przyjść, ale dobrze wiedzieć co jest czym. Mimo że czas przewidziany na wycieczkę już minął, to kierowca pyta czy może na jeszcze coś pokazać. No pewnie! Jedziemy kilka kilometrów na południe od miasteczka, nad jezioro Ferguson. Obecnie nadal skute lodem. Jest tu podobno "najlepsza restauracja w okolicy"'. Ciekawe ile w ogóle może być restauracji w tak małej miejscowości... Jezioro jest też źródłem wody pitnej dla Kangerlussuaq. 

Niestety widać też to, co jest niemal w każdej takiej arktycznej miejscowości - wysypisko śmieci i różnego złomu. Mimo trąbienia o ekologii prościej to zostawić na miejscu niż stąd wywieźć. Jest tu też drewniany most na spływającej do fiordu rzece. Kierowca wyjaśnia nam, że kiedyś, po wyjątkowo silnym topnieniu, był tak silny przepływ wody, że zmiotła ona dawny most, a jego fragmenty są widoczne daleko na piaszczystej delcie. Tu są też kolejne stacje radarowe, nazwane z powodu wyglądu "uszami Myszki Miki". Wycieczka trwała godzinę dłużej niż było w planie, ale dla kierowcy nie było to problemem. Sądzimy raczej, że to dla niego rozrywka, stąd przedłużył ją sam z siebie. Super, zobaczyliśmy więcej niż było w planie. Wysiadamy przy naszym hotelu.

Idziemy do marketu, kupujemy pizzę na wieczór i jakieś małe piwa. Na szczęście w hotelu jest lodówka. Ewa już ruszyła w stronę południowej części miasta, ja po odniesieniu zakupów teraz ją gonię. Na pobliskim sklepiku z pamiątkami jest czaszka piżmowoła. W miejscu, gdzie droga omija koniec pasa startowego, jest ostrzeżenie w trzech językach, żeby uważać na podmuch z silników odrzutowych i są nawet światła, by samochody się zatrzymały na czas startu. Gdzie jest Ewunia? Niby drogę widać, ale jej nie widać. W końcu jest. Niby do hotelu był kawałeczek, ale jej dogonienie zajęło mi ponad 10 minut. Teraz idziemy już razem, robiąc zdjęcia co ciekawszych budynków.

Mijamy obecnie wykorzystywane przez duńskie i amerykańskie wojsko koszary, mijamy jeden z dawnych koszarowców przerobiony na szkołę. Jest nawet... kręgielnia! Obok jest też przedszkole i całkiem uroczy kościółek. Idziemy na most i z niego robimy nieco zdjęć.

Teraz kierujemy się na zachód, w stronę fiordu. Jest tu nieco pojazdów, w tym jeden przedziwny, na gąsienicach. Zapewne specjalna konstrukcja do jazdy po lodzie (później się dowiaduję, że jest to Snow Trac, szeroko wykorzystywany w Arktyce). Mijamy urocze przystanki autobusowe - tak, w Kangerlussuaq jest komunikacja miejska! Idziemy w stronę sporej anteny radarowej bądź łączności satelitarnej. Tu, na skałach, robimy sobie krótki odpoczynek i wygrzewamy się na słońcu. Jak na Arktykę i kwiecień, jest tu ekstremalnie ciepło, kilkanaście stopni powyżej zera. 

Wracamy nieco inną trasą, przechodząc obok dawnego szpitala i budynku dowództwa bazy, obecnie przerobionego na muzeum. Teraz jest co prawda zamknięte, ale obchodzimy go wokoło, próbując porównać z dawnym zdjęciem. Nieco go musiano w międzyczasie przebudować. Mijamy hangar lini Air Greenland i hangary wojskowe. Na płycie lotniska stoją dwa samoloty C-130 Hercules z oznaczeniami USAF. Przyleciały tu niedawno. Tak więc baza jest nadal aktywnie wykorzystywana przez lotnictwo wojskowe USA i Danii. W ogóle z lotniska co chwila coś startuje i coś na nim ląduje. Dotarł tu nawet niewielki biznes-jet. Jaki człowiek, którego stać na prywatny odrzutowiec miałby coś do załatwienia w takim miejscu? Ale może to tylko tankowanie przy transatlantyckim przelocie? Obchodzimy znów koniec pasa z ostrzeżeniami dla samochodów, mijamy terminal lotniska i wracamy do Polar Lodge. 

Pora na zasłużony posiłek. W piekarniku robimy pizzę, popijamy to piwem. Jesteśmy mocno zmęczeni. Nie dość, że wieloetapowa podróż, że wstaliśmy bardzo wcześnie rano, że jest tu 4 godziny różnicy czasu, przez co nasza doba mocno się wydłużyła, to jeszcze ta wycieczka i ten, niemal 8-kilometrowy spacer. No ale okolicę chyba mamy zupełnie poznaną. Ewa nastawia przezornie budzik na środek nocy, może uda się zobaczyć zorzę polarną? Niby jesteśmy za kołem podbiegunowym, noc o tej porze roku trwa bardzo krótko i nie jest już całkowicie ciemna, no ale może uda się wstrzelić? Kładziemy się spać. Przychodzą chmury, co nie daje szans nawet na próby obserwacji zorzy.

Hotel zapewnia nam dość smaczne śniadanie. Upychamy jeszcze wszystko w plecakach przed wyjściem. Sąsiedzi z pokoju obok, jakaś para młodych ludzi, szykują się chyba na jakieś poważne przedsięwzięcie i to nawet poważniejsze niż Arctic Circle Trail. Mają duże sanie załadowane sprzętem i żywnością na wiele dni, narty, łopaty itp. Czyżby trawers Grenlandii? To już naprawdę ekstremum, wyprawa polarna, przy której tylko zdobywanie biegunów jest czymś jeszcze trudniejszym.

Na lotnisku są pustki. Odnajdujemy jeszcze ciekawy znak, pokazujący ile jest kilometrów do różnych miejsc. Odlatuje pierwszy samolot do Ilulissat, przylatuje samolot z Nuuk. Pasażerowie to niemal sami Inuici.Współcześni, ze smartfonami, nowocześnie ubrani. Ale mają typowo azjatyckie rysy twarzy. Nasz samolot ma lecieć za pół godziny. Trochę zaniepokojony brakiem jakiegokolwiek ruchu, podchodzę do pracownika lotniska i pytam go, kiedy zacznie się kontrola bezpieczeństwa. Okazuje się, że nie ma czegoś takiego jak kontrola bezpieczeństwa na loty wewnątrz Grenlandii. Po prostu pokazuje się bilet i wchodzi na pokład samolotu. Super sprawa! Jakby cofnąć się w czasie o 70 lat. Rzeczywiście, po ogłoszeniu naszego lotu całość trwa 5 minut. Samolot to mały Bombardier Dash. 

Na pokładzie jest o dziwo stewardessa. Szybko pokazuje jak zapinać pasy, jak założyć maskę czy kamizelkę. Jedyna różnica to to, że komunikaty są w dwóch językach - duńskim i grenlandzkim. Oba są nam tak kompletnie obce, że z trudem odróżniamy który jest który. Okazuje się, że samolot ma też arktyczny pakiet przetrwania, z ciepłymi ubraniami, rakietami sygnalizacyjnymi i ogrzewaczami. Zaraz start, silniki już pracują.

Nagle rozlega się pukanie do drzwi. Z kabiny wychodzi pilot i... informuje nas, że w Ilulissat są bardzo trudne warunki wietrzne i nie da się tam wylądować. Samolot który wystartował 40 minut temu właśnie zawrócił. Mamy udać się do terminala i czekać na dalsze decyzje. Wspaniale...

Siadamy z powrotem w hali terminala. Nasz lot dostaje status opóźnionego, ale już kilka minut później jest odwołany! Jak to? Próbujemy wyjaśniać sprawę. Jest w końcu rano, przecież loty bywają opóźnione z powodu pogody, czasem wiele godzin. Ale nigdy nie ma tak, że niemal z miejsca są odwoływane. Okazuje się jednak, że właśnie tak, nasz lot się nie odbędzie, odbędzie się jutro o tej samej godzinie. Cały nasz plan się wali. Co robić? Robimy małą burzę mózgów. Próbujemy zmienić lot na jakiś inny, w inne miejsce, choćby do Nuuk. Nie ma takiej możliwości, nie można przebookować biletu. Można tylko kupić inny, za horrendalne pieniądze. No cóż... dostajemy darmowy pokój w hotelu i vouchery na dwa posiłki. Tylko co robić? Kangerlussuaq znamy na wylot, co robić cały dzień?

Wpadam na pomysł, że firma z którą wczoraj mieliśmy krótką wycieczkę, robi też wycieczki dłuższe. Przecież wczoraj grupa ludzi jechała na wielogodzinny wypad pod sam lądolód. Od razu Ewa akceptuje ten pomysł. Rezerwujemy miejsca, mamy jeszcze ponad godzinę do wyjazdu. Niemal od razu dostajemy maila z pytaniem skąd nas mają zabrać. Firma działa bardzo sprawnie i frontem do klienta. Postanawiamy zjeść pierwszy posiłek i zostawić część rzeczy w hotelu. Hotel jest tak naprawdę w jednym budynku z terminalem i restauracją. Jest naprawdę wielki! Pokój... trzeba przyznać że to wysoki standard, jak na takie miejsce jest niemal luksusowy. 

O godzinie 13 stawiamy się tam gdzie wczoraj. W grupie, oprócz nas są tylko 4 osoby. Nasz kierowca i zarazem przewodnik jest półgrenlandczykiem. Zawsze to coś nowego, wczorajszy był rodowitym Duńczykiem. Dobrze mówi po angielsku. Ma ze sobą telefon satelitarny, bo oczywiście w miejscu gdzie się wybieramy nie ma żadnego zasięgu telefonii komórkowej. Jedziemy takim już sporym busem, ale przystosowanym do jazdy w nieco cięższym terenie. Znów nie będzie problemów z przystankami na zdjęcia, a kierowca zapewnia nas, że mamy wielką szansę zobaczyć nie tylko renifery czy arktyczne zające, ale i piżmowoły. To by było coś, nigdy w życiu nie widzieliśmy tego zwierzęcia nawet w ZOO. Z jego opowieści (jak i opowieści wczorajszego kierowcy) wynika, że w tej części wyspy nie ma niedźwiedzi polarnych, dlatego w przeciwieństwie do Svalbardu nie trzeba mieć ze sobą broni. Ale... ale za czasów gdy byli tu jeszcze Amerykanie, zdarzył się wypadek, że pojawił się tu niedźwiedź i wdarł się do posterunku meteorologicznego na szczycie jednej z gór. Były tam dwie osoby, żołnierz i oficer. Żołnierz, nie mając broni, uderzył niedźwiedzia w głowę jakimś prętem i na szczęście dla siebie, zdołał zabarykadować się w pomieszczeniu. Przez radio wezwał pomoc, ale dostał upomnienie od dowództwa, by się nie wygłupiał, bo tu nie ma niedźwiedzi. Dopiero to samo powtórzone przez oficera podziałało i pomoc nadeszła, zabijając zwierzę. Jak później się okazało - obrażenia które odniósł niedźwiedź od ciosu w głowę też były śmiertelne, ale ta śmierć przyszłaby po kilku godzinach. Trzeba przyznać, że żołnierz w takiej sytuacji wykazał się ogromną siłą, jeśli za pomocą ciosu prętem był w stanie tak pokiereszować tak potężne i "pancerne" zwierzę jakim jest niedźwiedź polarny. 

Droga którą jedziemy jest jedyną drogą na Grenlandii poza miastami. Ma około 30 km długości i doprowadza do tzw. punktu 660. Nazwa wzięła się stąd, że z tego punktu startują wyprawy mające na celu trawers wyspy, do wschodniego wybrzeża. Jest to dokładnie 660 km marszu przez lodową pustynię. Co ciekawe, była również droga po fragmencie lądolodu, licząca dobre 100 km, ale była ona raczej eksperymentalna i jej utrzymanie w obecnej sytuacji nie miało sensu. 

Po kilku kilometrach jazdy zatrzymujemy się. Tak, w dość dużej odległości widać kilka potężnych i kudłatych zwierząt. To piżmowoły arktyczne! Robimy nieco zdjęć, mając nadzieję, że coś z nich wyjdzie. Kawałek dalej znów przystanek. Tu z kolei są renifery, zupełnie blisko nas.

Wjeżdżamy do ogromnej, pokrytej pyłem doliny. Przed nami widać już fragmenty lądolodu. To nadal jednak daleko, a tu ciężko określić odległość, nie mając dobrych punktów odniesienia. Po lewej stronie widać szczątki samolotu. To amerykański Lockheed T-33 Shooting Star, który rozbił się tu w 1968 roku. W śnieżycy wysiadło zasilanie oświetlenia pasów na lotnisku, piloci łącznie trzech takich maszyn dostali polecenie katapultowania się. Wszyscy na szczęście przeżyli, a jeden z samolotów rozbił się tutaj. Szczątki drugiego są przy jeziorze Ferguson, gdzie byliśmy wczoraj. 

Teraz zaczyna się powolny podjazd na górski grzbiet. Droga jest szutrowa, mocno dziurawa, są jeszcze jakieś resztki asfaltu. Kierowca jedzie bardzo wolno. W końcu docieramy. Stąd rozpościera się wspaniała panorama, jest tu nawet współcześnie stworzony punkt widokowy. Tu zatrzymujemy się na kilkanaście minut, by móc podziwiać okolicę i zamarznięte jezioro w dole.

Jedziemy dalej, droga staje się jeszcze mocniej dziurawa. Co ciekawe, są tu jakieś wyrobiska, gdzie są i ciężarówki i ciągniki. Co tu można wydobywać i po co? Co najwyżej jest to jakiś kamieniołom, ale do czego to jest nadal używane? Tu w prawo odbija droga w kierunku najbliższego ramienia lądolodu, który już powoli otacza nas z lewej i prawej. Tam jeżdżą wycieczki na trekkingi po samym lodowcu. Kierowca mówi, że jak będą dobre warunki to i nam uda się wejść na lodowiec za punktem 660.

Widoki są coraz bardziej arktyczne, coraz bardziej surowe. Otaczają nas ogromne masy lodu. Nawet te islandzkie lodowce wydawały mi się mniejsze. Ostatni stromy podjazd i jesteśmy. Koniec drogi. Przed nami jeszcze kilka żwirowych wzniesień i lodowa pustynia po horyzont. Nasz kierowca ubiera się cieplej, zakłada wysokie buty. Ruszamy marszem naprzód.

Po dosłownie 200 metrach docieramy do pierwszego śniegu. Idziemy po śladach poprzedników, ale trzeba pamiętać, że tu sytuacja zmienia się bardzo dynamicznie. To co wczoraj było do przejścia, dziś nie musi być łatwą trasą. I tak właśnie jest. Nasz przewodnik wpada głęboko nogą pod śnieg. Widać, że nie może wydostać się z pułapki. Staję obok, jakoś stabilnie i pomagam mu, ale i tak stwierdza, że ma już but pełen wody, która płynie pod śniegiem. W końcu jakoś się udaje i ruszamy dalej. A dalej wcale nie jest lepiej. Po skraju lodowca, albo tego co uważamy za skraj, płyną wartkim nurtem masy wody. Tworzy się lodowa rynna. Nie ma tego jak przejść, każde pośliźnięcie to upadek, kąpiel, niemożność wydostania się i sytuacja zagrażająca życiu. Idziemy w górę tej "rzeki" szukając miejsca do jej przekroczenia. Ale takie miejsce nie pojawia się. Jeszcze ja wpadam pod śnieg jedną nogą, teraz i ja mam mokry but. Jeszcze to samo robi jedna z uczestniczek. Żwir po którym usiłuję iść... to tylko złudne poczucie stabilności. To warstwa kilku milimetrów, pod którą jest czarny, przejrzysty, wyglądający jak obsydian lód. Czyli my tak naprawdę jesteśmy na lodowcu, tylko tu jest na nim sporo morenowego żwiru.

W końcu stwierdzamy, że dalszy marsz sensu nie ma. Robimy sporo zdjęć i kierujemy się z powrotem. Teraz kombinujemy inaczej, mniej po śniegu. Ale nie wiadomo czy właśnie po śniegu nie lepiej. Żwirowe, nachylone lodowisko, gdy nie mamy raków, też nie daje przyczepności. Mijamy dwójkę ludzi z saniami, albo przygotowujących się do startu w trawers wyspy, albo robiących jakąś mniejszą trasę. Już pod koniec, gdy niemal docieramy do ścieżki... Ewa też wpada nogą głęboko w śnieg. Od razu górą wlewa jej się do buta woda. Co gorsza, nie może wyciągnąć tej nogi. Staję jakoś stabilnie za nią, mówię by nie ciągnęła w przód tylko się wyprostowała, łapię pod ramiona i jednym ruchem wyciągam ją z pułapki. But na szczęście jest, tyle że pełen wody. 

Docieramy do naszego busa. Robimy jeszcze sporo zdjęć lodowca. Nasz kierowca wyciąga termosy z kawą i kakao. Na lądolodzie nie było ogólnie jakoś zimno, ale był tam bardzo nieprzyjemny wiatr, więc gorący napój polepsza humory. Teraz czeka nas długa jazda powrotna. Miejscami są mostki dosłownie na szerokość kół, jest mnóstwo dziur. Wszystko idzie powoli. Ale widoki są kapitalne, choć pogoda zaczyna się psuć.

Już znacznie niżej, już kilka kilometrów od Kangerlussuaq kierowca nagle zatrzymuje się. Dwa piżmowoły, samiec i samica. Ale nie kilometr od nas, a najwyżej 200 m. Super! Robimy sporo zdjęć tych niezwykłych zwierząt. A dalej znów przez drogę skaczą arktyczne zające. 

Docieramy wreszcie do miasteczka. Przewidziana na 5 godzin wycieczka trwała niemal 6. Ale mimo mokrych butów było warto, zobaczyliśmy Arktykę pełną gębą i co najważniejsze - jakoś zagospodarowaliśmy w sposób twórczy niespodziewany, przymusowy pobyt w tym samym miejscu. Dziękujemy sobie wzajemnie za towarzystwo i wracamy do hotelu... zresztą wszyscy do jednego. Mam wrażenie, że wszyscy dziś nie polecieli i dlatego razem znaleźliśmy się na tej wycieczce do lądolodu.

Kolacja okazuje się lepsza niż lunch, na który złożyły się dwie kanapki. Tu dostajemy pełen zestaw fish and chips. Bardzo dobry, trzeba przyznać. Jesteśmy mocno zmęczeni tym dniem. Co ciekawe, kupione wcześniej piwa mają nazwy grenlandzkich miejscowości w lokalnym języku. Na szczęście prognozy wiatru w Ilulissat na jutro są bardzo dobre i liczymy, że tym razem naszego lotu nie odwołają, bo to by była katastrofa, rujnująca nam plany zobaczenia największych atrakcji. Mimo że jest ciepło, to i tak odkręcamy grzejniki maksymalnie, by dosuszyć mokre buty... w efekcie w nocy musimy otwierać okna, bo nie dałoby się spać. Chmury znów niweczą szansę zobaczenia zorzy polarnej.

Rano idziemy na śniadanie do restauracji. Jest jeszcze lepsze niż kolacja, bo nie jest na voucher, a jest to po prostu szwedzki stół. Prognozy wiatru się nie zmieniły, na tablicy odlotów nie ma, że coś jest odwołane. Super! Ewuni w dodatku udaje się mailowo porozumieć z hotelem w Ilulissat i rozumieją sytuację, nie robią problemów i zamiast dwóch nocy będzie do opłacenia tylko jedna. Naprawdę fajne podejście.

Tym razem nasz lot nie jest odwołany, prognozy wiatru są o wiele lepsze. Wsiadam tak jak i wczoraj do małego Dasha. Większość pasażerów to te same osoby co były wczoraj, jest nawet pani, która była wczoraj z nami na wycieczce. Samolot kołuje na koniec pasa i po chwili jesteśmy w powietrzu. Lecimy na zachód, a potem skręcam na północ. Widać pod nami zamarznięty fiord, port, a potem niezliczone góry i zamarznięte jeziora. Ewa robi nieco zdjęć. Wchodzimy w chmury i nie widać już nic. Lot nie jest długi, po kilkudziesięciu minutach rozpoczynamy zniżanie, znów widać pod nami góry i brzeg lądolodu. Przecinamy fiord Ilulissat, cały zasłany gigantycznymi górami lodowymi, które spływają do zatoki Disko. Na jego północnym brzegu zlokalizowane jest samo miasteczko - od razu widać, że to prawdziwe miasteczko, a nie taka osada jak Kangerlussauq. Samolot siada na niewielkim lotnisku. 

Tu terminal jest jeszcze mniejszy - wszak obsługiwane są tylko loty krajowe i to na niewielkie odległości, z użyciem małych samolotów lub śmigłowców. Długość pasa i infrastruktura nie pozwalają na lądowania większych maszyn. Wchodzimy do budynku. Ma tu na nas czekać kierowca, który zawiezie nas do hotelu Nuka, gdzie mamy nocleg. Są tu takie maleńkie punkty oczekiwania z nazwami kilku hoteli. Czekamy chwilę i wreszcie jest. Ładujemy się do samochodu. Czeka nas kilka kilometrów jazdy. W sumie dobrze, że nie musimy ich iść.

Okolica jest tu zdecydowanie bardziej arktyczna niż w Kangerlussauq, a to ledwie 250 km dalej na północ. Wszystko pokrywa śnieg, są tu raczej gołe skaliste wzgórza, brak nawet tundrowej roślinności. No i zatoka Disko... robi z wysokości ziemi jeszcze większe wrażenie, widać całą potęgę lodowych gór, które ją wypełniają. Przejeżdżamy przez część miasteczka i docieramy do hotelu. Tu meldujemy się, dostajemy fajny pokój. Zostawiamy zbędne rzeczy i ruszamy na długą wycieczkę, by nadrobić wczorajszy, stracony dzień.

Idziemy na południe, w kierunku samego fiordu Ilulissat. Na skraju miasteczka, za zabudowaniami, zaczyna się... nie wiem w sumie jak to nazwać... psiarnia? Tu mieszkańcy trzymają swoje psy pociągowe. Psy mają czasem budy, czasem ich nie mają, są na ogół na łańcuchach, ale niektóre nie. Śnieg czy zimno zupełnie im nie przeszkadza, leżą albo bez większego zainteresowania nami, albo wręcz śpią. Wyglądają poczciwie, ale są tu wyraźne znaki by ich nie karmić i nie podchodzić. One mają wiele genów zupełnie dzikich zwierząt i potrafią być równie niebezpieczne jak wilki (patrz tu, wpis z 1 maja 2023 roku). Zresztą, gdy jeden zaczyna wyć, to podchwytują to inne i wycie przetacza się przez całe Ilulissat. Psów na przestrzeni kilometra są co najmniej setki. 

Docieramy do centrum turystycznego, obecnie chyba zamkniętego. Dalej nawet ślady opon znikają pod śniegiem. Idziemy nieco w prawo, w kierunku cmentarza. Zaczynamy się zapadać w rozmiękającym śniegu. Za cmentarzem zaczyna się podejście na skaliste wzgórze nas samym fiordem. Tu nieco kluczymy, by nie wpaść w płynącą pod śniegiem wodę, ale nie udaje się, bo oboje raz za razem wpadamy głęboko w śnieg. Jak na razie tylko sypie się górą do butów, ale zaczynam psioczyć, że tu to by się narty albo rakiety śnieżne przydały. Ewa mnie stawia do pionu, bym nie narzekał, jakoś wczoraj z tego samego się śmiałem. No dobra, ma rację, choć i tak od razu tego nie przyznaję. Docieramy na szczyt. Widok na końcówkę fiordu i zatokę, mimo że nie ma słońca, zapiera dech w piersiach. Skala lodowych gór i mniejszej kry robi ogromne wrażenie, szczególnie że pojawiają się jakieś stateczki pływające pomiędzy, co daje punkt odniesienia.

Schodzimy na wprost ku drewnianej ścieżce turystycznej. Z początku jest dobrze, dopiero końcówka jest kłopotliwa, bo to płaski fragment, pod śniegiem jest bagnista tundra i trzeba skakać z jednej kępy trawy na drugą. Udaje się dotrzeć do ścieżki bez większego zmoczenia butów. Dochodzimy ścieżką w pobliże morza, robimy sporo dalszych zdjęć.

Chcemy iść dalej na wschód, wzdłuż fiordu. Jednak ślady wydeptane w śniegu zanikają, robi się mocno górzyście, więc odpuszczamy. By dojść do ścieżki wystarczy zejść kilkanaście metrów przez śnieżne poduchy. Już na samym ich końcu Ewa wpada nogą głęboko w śnieg, tym razem trafiając w wodę, po chwili robię to ja. No cóż, powtórka z wczoraj, mamy po jednym mokrym bucie. Ścieżką wracamy do centrum turystycznego, udaje się nawet wejść na jego dach, co jest dozwolone, ale jak głoszą tabliczki "na własne ryzyko". Samo centrum okazuje się otwarte, ale zasadniczo nikogo w nim nie ma. Wracamy w kierunku miasta. 

O ile marsz w śnieżnym, górzystym terenie powodował spory wysiłek fizyczny i wystarczał softshell, to teraz muszę założyć polar, a Ewa kurtkę. Niby niżej, a zimniej. Skręcamy w lewo przy hali sportowej, mijamy małe osiedle dość chyba ubogich domów, takich które najbardziej bym przyrównał do familoków czy bloków z wielkiej płyty. Kierujemy się w stronę elektrowni, za którą jest ciekawy punkt widokowy na zatokę. Znów mijamy spore stada grenlandzkich psów, jeden ze szczeniaków nawet próbuje nas zachęcić do zabawy. 

Za elektrownią wspinamy się po schodkach na wzgórze. No rzeczywiście, jest to ciekawe miejsce jeśli chce się popatrzeć na samo miasto i zatokę. Coś zjadamy, robimy kolejne zdjęcia i idziemy dalej, wzdłuż morza. Uliczkami idzie się o wiele lżej niż w terenie, ale za nami już kilka ładnych kilometrów, a wszystko tu jest mocno faliste. Mijamy kościół, sąd i posterunek policji. Jest tu pełno różnokolorowych, charakterystycznych dla Grenlandii domków. Docieramy do czegoś w rodzaju centrum. Są tu wielopiętrowe domy, nawet takie szeregowe. To już bardziej przypomina typowo miejską zabudowę. Jest też ciekawy kościół. 

Kierujemy się jeszcze do portu. Widok jest ciekawy, bo część jest zamarznięta i leży na lodzie mnóstwo łódek. Stwierdzamy, że ciekawszy widok będzie z drugiej strony, więc przechodzimy mostem, którym już dziś jechaliśmy. Rzeczywiście widok lepszy. Znów kilka zdjęć. Okazuje się, że odhaczyliśmy właściwie wszystkie miejskie ciekawostki z listy Ewuni. Zauważamy, że pod mostem jest dawna kładka dla pieszych, postanawiamy zejść i na nią. Widok nieco inny, zwraca uwagę zamarznięta rzeka i leżące na niej łodzie. Wracamy na górę i kierujemy się w stronę hotelu. Zauważamy to wielokrotnie, że napotykani Inuici nas pozdrawiają, uśmiechają się. 

Robimy małe zakupy w markecie - chleb i piwo. Market jest znacznie większy i lepiej zaopatrzony niż ten z Kangerlussauq. Zresztą, naprzeciwko jest inny. Idziemy na posiłek do ciekawego bistro, znów bierzemy fish and chips. Obsługuje to inuicka rodzina, za kasą stoją dzieci z mądrymi minami, ale oczywiście nic nie potrafią jeszcze zrobić. Podchodzi do nas jakiś lokals z piwem, gestem pokazuje, że chciałby się przysiąść, ale nie reagujemy. To są bardzo mili, otwarci ludzie. Ale jednak nie mamy nastroju by przysiadał się Inuita po kilku piwach. Zmęczenie wychodzi z nas już mocno, kłócimy się o jakąś moją głupią uwagę. Przepraszam, ale wiem, że trzeba to załagodzić, by sobie nie psuć wieczoru w takim miejscu.

W pokoju pijemy piwo, otwieramy przywiezioną z Polski konserwę rybną... jednak chleb kruszy się tak, że nie da się go ukroić, po prostu się rozpada. Strasznie słabe jest to duńskie pieczywo. Nie da się posmarować go zawartością konserwy i zrobić kanapek. No nic, coś tam zjadamy na sucho i wypijamy piwo. Zmęczenie, różnica czasu... strasznie nas muli, jest 19:00 a my już kładziemy się spać. Musimy podobnie jak wczoraj odkręcić mocno kaloryfer, by wysuszyć buty. Hotel jest blisko ulicy i hałas samochodów przeszkadza. Nie udaje mi się zasnąć przez wiele godzin. W końcu jednak odpływam.

 

Rano nastroje mamy lepsze. Buty podeschły, ale niezupełnie do końca. Idziemy na śniadanie, które nie jest w samym hotelu, a w leżącej po drugiej stronie ulicy kafejce, należącej jednak do hotelu. Znów obsługująca Inuitka jest bardzo miła. Coś jest takiego serdecznego w tych ludziach, coś co nas oboje mocno ujmuje. Śniadanie jest w porządku, choć nie tak dobre jak wczoraj. Wracamy do hotelu. Wczoraj pani z recepcji pytała o której mamy lot, bo hotel zapewnia też dowóz na lotnisko. Punktualnie o umówionej godzinie schodzimy. Ten sam kierowca w kilka minut zawozi nas do celu.

Do lotu mamy ponad godzinę. Trzeba jakoś wykorzystać ten czas. Idziemy na pobliskie wzgórze, robimy ostatnie zdjęcia zatoki Disko. Widać jakieś bardzo odległe góry. Robię dokładne zdjęcia, postanawiając już po powrocie je zidentyfikować i obliczyć odległość (jak się później okazuje, najdalsze widoczne szczyty były odległe o 168 km, a moje zdjęcia trafiły na stronę Dalekich Obserwacji - patrz tu). Dziś na szczęście warunki wietrzne są idealne, nie będzie opóźnień, a to ważne, bo w Kangerlussauq mamy 2 godziny na przesiadkę w samolot do Kopenhagi. 

Zasiadamy w maleńkiej hali, siedzą tu niemal sami Inuici. Znów miła sytuacja, bo jakaś pani dzierga coś, używając naraz pięciu drutów. Pokazuje nam, że to skarpetki dla dziecka. Sama z siebie, niepytana. Fajne podejście. Pojawia się w końcu boarding na nasz samolot, bezproblemowo w kilka minut wchodzimy na pokład. Startujemy bez opóźnień. Ewa ma dość niezwykłe miejsce, bo na samym tyle samolotu, dokładnie na środku, naprzeciwko przejścia. Nie ma więc możliwości robienia zdjęć przez okno.

Lot przebiega bez zakłóceń, po 45 minutach lądujemy w Kangerlussauq. Tu już stoi długa kolejka do odprawy na lot międzynarodowy. Nie mamy bagażu rejestrowanego, ale kontrola bezpieczeństwa idzie wolno, widać że obsługa to kilka osób, robi się wąskie gardło, bo jest tylko jedna bramka, a kontrola jest jednak dość szczegółowa. O ile np. na wielu lotniskach kosmetyki przechodzą włożone w byle jaki plastikowy woreczek, to tu koniecznie musi być strunowy. Na szczęście są za darmo na lotnisku. Ewa jeszcze idzie do obsługi, by na wszelki wypadek nasze karty pokładowe które mamy ściągnięte do smartfonów nam wydrukowali. Tak wygodniej i rzeczywiście to się potwierdza. 

Za security jest jeden mały sklepik wolnocłowy i... i nic poza nim. Zero grenlandzkich pamiątek. A był sklep z pamiątkami, ale po drugiej stronie lotniska. Ewa coś w nim kupiła, ja nie i teraz sobie pluję w brodę. Trudno. W dodatku hala jest mała, a duża liczba pasażerów jest ściśnięta w małej przestrzeni. Gorąco nam w naszych ocieplanych ubraniach, zabranych jak się okazuje nieco na wyrost. 

W końcu można ładować się do samolotu. Tym razem mamy miejsca niemal w ostatnim rzędzie i niestety po tej samej stronie, więc przez okno będzie widać to samo czy w poprzednim locie. No nic, miałem jakiś problem z odprawą z aplikacji Air Greenland (a była ona możliwa dopiero 22 godziny przed lotem) i przydzieliło nam te miejsca z automatu. 

Start tak wielkiej maszyny przebiega bardzo sprawnie i łagodnie. Lecimy na zachód, ale po chwili robimy zwrot. Widać jeszcze lotnisko, widać skraj lądolodu i potem już tylko białą, oślepiającą pustynię. Wkrótce pierwszy napój i posiłek. Teraz każde z nas potrzebuje nieco relaksu, Ewa ogląda film, ja bawię się jakimiś grami. Lot dłuży się, choć nad Islandią jest znów pogodnie, to już specjalnie nie patrzymy w dół. Martwię się tylko, bo w Kopenhadze mamy niecałe 2 godziny na przesiadkę w samolot do Warszawy. Liczę że nie będzie większego opóźnienia. 

Gdy wreszcie zaczynamy zniżanie, to wiemy już, że opóźnienie będzie minimum 20-minutowe. Samolot wykonuje cały szereg zwrotów, ale w końcu siadamy. Wyjście rękawem z przodu, a my siedzimy z tyłu... okazuje się jednak, że Wizzair wysłał na maila wiadomość, że samolot jest opóźniony o godzinę. To nie ma co się spieszyć.

Na lotnisku trochę się włóczymy bez celu. W końcu pojawia się informacja do którego gate'u mamy iść. Tak jak podejrzewałem - ten sam terminal dla tanich lini, na samym końcu. Dobre 15 minut szybkim marszem. Pełno Polaków, część już po kilku piwach. Jest głośno i zmęczenie powoduje, że nas to denerwuje. W dodatku robi się jakiś straszny zamęt, już odprawionych pasażerów z lotu do Berlina nagle przepędzają do innego gate'u, a nas do tego. Wszyscy przechodzą, dostajemy jakieś inne miejsca niż mieliśmy, na szczęście obok siebie. Gdy już wszyscy są odprawieni... wychodzi człowiek z obsługi i informuje że samolot wylądował, ale miał kolizję z ptakiem, ma uszkodzony dziób i nigdzie nie poleci.

Wiadomość jest przybijająca. Co robić? Jest po 23, nie ma żadnych sensownych lotów nawet na rano. Część pasażerów mieszka gdzieś w Kopenhadze, wiec wracają do domów, reszta jednak zgodnie się awanturuje. Obsługa nie ma nic do powiedzenia, jedynie że za jakiś czas będą mieli jakieś informacje. Za dobrą godzinę pojawia się informacja, że lot odbędzie się o 3 rano, innym samolotem. Ale co mamy robić? Czekać? Nie, mamy iść do strefy check-in, gdzie "ktoś" udzieli nam informacji. Nie chce nam się wierzyć, mamy wrażenie, że chcą się pozbyć zdenerwowanego tłumu i się ulotnić. Po co mamy się jeszcze raz odprawiać na kontroli bezpieczeństwa, skoro już jesteśmy po niej? Bagaże mamy i tak przy sobie. No ale idziemy tak czy siak, jesteśmy strasznie głodni, trzeba coś zjeść. Oczywiście, strefa check-in jest wymarła, nie ma tam nikogo. Czyli dokładnie jak myśleliśmy. Pozbyć się wściekłych ludzi i uciec przed konfrontacją.

Idziemy na zewnątrz. Dobry kilometr spaceru w zimnym deszczu do restauracji pod złotymi łukami. Zjadamy coś, robi nam się lepiej. Wracamy na lotnisko, idziemy na odprawę bezpieczeństwa, bo oczywiście nie ma żadnej informacji i nikogo kto by jej udzielił. Kontrola tym razem przynosi niespodziankę. Pani wyciąga z mojego plecaka puszkę tuńczyka i pyta co to jest. Wybałuszam oczy, bo chyba widać co to jest, chyba w Danii widzieli konserwy rybne? No tak, ale zawiera w środku płyn! No a co ma do cholery zawierać, to tuńczyk w sosie własnym, ma pewnie dobre 80% wody. No niestety skaner wskazuje to na jakiś tam kolor i nie może przejść. Inny tuńczyk, taki sam, tyle że w oleju... nie wzbudza żadnego zainteresowania. Dziwne, że obie puszki, zarówno w Krakowie jaki i w jakby nie patrzeć, leżącym na terytorium Danii Kangerlussauq, nie sprawiły żadnych problemów i przeszły. No trudno, puszka ląduje w śmieciach. Też im się dziwię, tacy proekologiczni, proludzcy i w ogóle napompowani pustymi frazesami, a żywność o długim terminie przechowywania wyrzucają bez mrugnięcia okiem. Ale jestem zbyt zmęczony, tylko krzywo się uśmiecham. 

Odprawa jest oczywiście na te same karty pokładowe, z tego samego gate'u. Można było w ogóle nie ruszać się stamtąd. Czekamy dobre 1,5 godziny, podsypiając. W końcu boarding. Znów robią jakieś zamieszanie z miejscami, znów przydzielają losowe... wypisując je na karteczkach długopisem. Ale nie wszystkim, tylko niektórym. No i oczywiście Ewa ma w innym miejscu niż ja. To mnie już wkurza i nie pozwolę się tak traktować. Wsiadamy do samolotu i zajmujemy miejsca, które mieliśmy wcześniej przydzielone. Ktoś oczywiście przychodzi, że mu przydzielono to, ale ja mu pokazuję swoja kartę pokładową, że mi też i nie zamierzam go zmieniać. I na tym staje.

Samolot strasznie długo oczekuje na start. Wszystko tak się przeciąga, załoga chodzi po całym pokładzie, otwiera drzwi, zamyka, znów otwiera. Narasta w nas przekonanie, że i ten samolot ma awarię i nie polecimy. Ale w końcu kołowanie i start. Ze złości nie mogę spać. Jak można robić taki bałagan jak obsługa tego lotniska? Wizzair ogólnie zaplusował, bo jednak wysłał inną maszynę, trudno ich winić za kolizję z ptakiem. A przydzielenie innych miejsc? Nie wiem, ale to też mi wygląda na sprawę po stronie obsługi lotniska. Od kiedy to przydziela się miejsca na wypisywanych długopisem kartkach? Leciałem w życiu wiele razy, ale coś takiego widziałem po raz pierwszy.

Lądujemy w Warszawie przed 5 rano, już świta. Dzwonię po taksówkę jeszcze z autobusu z płyty lotniska. Mieliśmy spać i rano jechać moim samochodem do Ewy. Ale w tej sytuacji? Chyba lepiej się przemęczyć, pojechać na zmianę, ale jechać od razu. Trafia nam się taksówkarz, wożący w aucie... dużego psa. Ciekawostka, ale uczciwie o tym poinformowano przez telefon.

Ewa nawet nie wchodzi na górę, ja tylko zostawiam ciepłe spodnie i buty i biorę coś lżejszego. Od razu ruszamy w trasę. Prowadzę ja, Ewa ma się zdrzemnąć, ale stwierdzamy, że lepiej by mnie zabawiała rozmową. Pijemy jakąś kawę, zjadamy słodkie brownie z samolotu. Rozbudzam się, droga jest zupełnie pusta. Ewa przysypia. I choć już pod koniec jadę resztką sił, to kilka minut po 9 rano jesteśmy na miejscu. Są rodzice Ewy, ale tylko witamy się, przepraszamy że nie jesteśmy zbyt wylewni i od razu kładziemy się spać. Śpię do godziny 14:30...

Reszta dnia jakoś mija, jednak nadal odczuwamy zmęczenie i przesunięcie czasowe. Rano kolejnego dnia Ewunia idzie do pracy, a ja wsiadam w samochód i ruszam z powrotem do Warszawy. Wieczorem i ja jestem w pracy.

Wyjazd był niezwykłą egzotyką, przebił nawet Svalbard. Też arktyczny rejon, ale jednak odmienny. Nie ma tam może polarnych niedźwiedzi, nie było tak daleko na północ, ale jest tam i tak dużo dalej i trudniej tam się dostać. W przeciwieństwie do Svalbardu nie ma tam dziesiątek narodowości w dwóch małych miasteczkach, a głównie Inuici i Duńczycy. Jest tam po prostu inaczej. Mimo różnych problemów i zmian planu, wyszło bardzo dobrze i ciekawie, muszę przyznać, że ta najodleglejsza jak dotąd wyprawa była też jedną z najciekawszych. Nigdy nie byłem tak daleko na zachodzie - to aż 50 południk długości geograficznej zachodniej. Nie wrócę tam raczej, a z pewnością nieprędko. Ale z tych kilku dni wycisnęliśmy tyle ile dało się w danej chwili.

Właściwie wszystkie zdjęcia z samolotów, poza może dwoma, są zamieszczone dzięki uprzejmości Ewuni i są jej autorstwa.